Yangın Algılama ve Alarm Sistemleri Nedir?
Yangın algılama ve alarm sistemleri adından da anlaşılacağı üzere hem malın hem de canın korunmasını sağlayarak yangın ilerlemeden başlama aşamasında yangını algılayıp müdahale etmek için uyarı veren sistemdir. Yangın algılama sistemlerinin tarihçesi 1900’lü yıllara uzanır. Eski zamanlarda acil durumlarda madeni çanlar uyarı olarak kullanılırdı. 1900’lü yılların başında Yangın Algılama Sistemlerinde ilk alarm butonu daha sonraki yıllarda ilk elektrikle çalışan siren kullanılmaya başlanmıştır. İlk yangın algılama sistemleri 1930 yıllarında endüstriyel tesislerde ve binalarda kullanılmaya başlanmıştır. Yangın algılama sistemlerinde ısı dedektörleri 1970 yıllarında ilk kullanılmaya başlandı. Takip eden yıllarda yangın algılama sistemlerinde ionize duman dedektörleri tasarlandı ve kullanıldı. 1980’li yılların başlarında ise devre elektroniğin ve mikro işlemcilerin devreye girmesi ile birlikte adreslenebilir yangın algılama sistemleri büyük bir gelişme göstermiştir.
Yangın Algılama ve Alarm Sistemlerinin Önemi
Elektrik günlük hayatımızda olmazsa olmaz bir yere sahiptir. Sahip olduğu işlev sayesinde başta teknoloji olmak üzere çevremizde birçok aletin çalışmasında yardımcı olur. Elektrik enerjisi sayesinde makineler çalışır, üretim yapılması sağlanır. Gördüğümüz, günlük hayatta kullandığımız birçok alet elektrik enerjisinden faydalanarak çalışır. Elektriği doğru şekilde kullandığımız sürece zararından çok faydasını görürüz. İnsanlığın gelecek nesillere daha yeni teknolojik ürünler üretmesi adına gerekli olup tarihin en önemli buluşlarından biridir.Günlük hayatımızı kolaylaştıran enerjilerden biri olan elektrik enerjisi, gerekli önlemler alınmadığında veya hatalı kullanım halinde işletmelerde veya evlerde yangınların çıkmasına neden olabilir. Yangın, ısı ve oksijenin birleşerek madde ile temas etmesi sonucu oluşan yanma reaksiyonlarının sebep olduğu doğal bir afettir. Yangın kaynaklı ölümlerin %90'ına binalarda çıkan yangınlar neden olmaktadır. Günlük hayatı bizim için kolaylaştıran elektrik enerjisi, gerekli önlemler alınmadığında veya hatalı kullanım halinde elektrik çarpmaları ile insan hayatının sonlanmasına, işletmelerde ya da evlerde yangınların çıkmasına neden olabilir. Bu yangınlar, küçük çapta maddi zararlar ve küçük çapta yaralanmalarla sonuçlanabileceği gibi büyük maddi kayıplara ve ne yazık ki can kaybına dahi yol açtığı bilinmektedir. Önüne geçilmediği takdirde maddi ve manevi kayıplara sebep olmaya devam edecek telafisi zor bir afettir. Bu yüzden son dönemlerde insan yaşamının bulunduğu hemen her yerde yangın algılama ve alarm sistemleri yaygınlaşmış ve zorunluluk haline gelmiştir.
Yangın Algılama ve Alarm Sistemi Nasıl Çalışır?
Yangın algılama ve alarm sistemleri, insan mülkiyetinin bulunduğu ortamlarda, kişilerin farkına varamayacakları hava değişimlerini algılamak için kullanılır. İnsan gözünün farkedemeyeceği hava ısınmaları, tutuşma ile oluşan gazlar, gözle görülmeyen küçük veya hızlı yanıp sönen kıvılcım ateşler gibi oldukça hassasiyet gerektiren ölçümler yangın alarm sistemleri tarafından tespit ve müdahale edilebilir.Yangın algılama ve alarm sistemleri, yangın başlangıcına sebep olacak etkenleri sezmek dışında, yangına çeşitli müdahale girişimlerinde bulunma özellikleri de vardır. Bir yangın algılama ve alarm sisteminin temel görevleri şöyledir;
• Yangına sebep olacak etmenlerin sezilmesi
• Mülkiyet sahiplerinin veya ilgili kişilerin yangın şüphesi hakkında uyarılması
• Yangına müdahale ekiplerinin çağırılması
• Odada bulunan yangın alarmı, söndürme sistemleri gibi bileşenlerin aktif edilmesi
Konvansiyonel Sistemler
Konvansiyonel yangın algılama sistemlerinde korunacak alanın bölgelere veya diğer bir deyişle zonlara ayırılarak tüm zonun yangın algılamadan korunması esastır. Örneğin bu bölge bir bina ise bir odadaki konvansiyonel yangın algılama dedektörü'nün algıladığı yangın tüm binada herhangi bir yerde gibi alarm verir. Yangın binanın herhangi bir yerinde olabileceği için daha çok küçük işletmelerde ve binalarda kullanılabilir. Yangın Algılamanın hangi dedektörden geldiği bilinemez.
Adreslenebilir Yangın Algılama Sistemleri
A-ANALOG ADRESLENEBİLİR YANGIN ALGILAMA SİSTEMLERİ
Analog adreslenebilir sistemlerde dedektörler yangın algılama paneline bilgi aktarır. Yangın algılama paneli önceden sisteme tanıtılmış olan referans değerleriyle mukayese edip, alarm durumuna gerek olup olmadığına karar verir ve alarm başlatır. Dedektörden gelen bilgi bir duman seviye değerini veya ısı değerini gösterebilir. Adresleme mekanik olarak dip switch'lerle her bir dedektör için ayrı ayrı montajı yapılmadan mekanik bir cihaz sayesinde yapılır. Zaman kaybedici ve artık bugünkü teknolojide tercih edilmeyen bir metoddur.
Yangın algılama sistemlerinde ısı dedektörleri 1970 yıllarında ilk kullanılmaya başlandı. Takip eden yıllarda yangın algılama sistemlerinde ionize duman dedektörleri tasarlandı ve kullanıldı. 1980’li yılların başlarında ise devre elektroniğin ve mikroişlemcilerin devreye girmesi ile birlikte adreslenebilir Yangın Algılama Sistemleri büyük bir gelişme göstermiştir.
B- İNTERAKTİF YANGIN ALGILAMA SİSTEMLERİ
İnteraktif yangın algılama sistemleri adından da anlaşılacağı üzere yangın algılama paneli ve dedektörlerin ve diğer saha elemanlarının karşılıklı veri alışverişine dayalı, mikroişlemcinin sadece yangın algılama panelinde değil aynı zamanda dedektör ve diğer yangın algılama saha elemanlarının içinde bulunduğu bir yapıdan oluşur. Konvansiyonel / Analog yangın algılama sistemlerinde sadece yangın algılama paneli yangın durumuna karar verebilme zekasına ve özelliğine sahiptir. İnteraktif Yangın Algılama sistemleri'nde ise dedektörler yangın durumuna karar verebilirler. Saha elemanlarında geçmişle ilgili bir hafıza bölümü bulunmaktadır. Elemanın adresi, cinsi ve çalışma modu ve en son verilen alarmlar gibi değerler saklanır.
C- AKILLI YANGIN ALGILAMA SİSTEMLERİ
Akıllı Yangın Algılama Sistemlerinde her bir dedektörün ve saha elemanının sistem tarafından tanınan bir TC kimlik numarası gibi bir kimlik kodu bulunmaktadır. Böylece alarm durumunda tüm detaylar dedektörün nerede olduğu gibi en baştan bilinir. Sistem sürekli olarak tüm saha elemanları ve panel arasında haberleşir. Hiçbir sınırlama ve kısıtlama olmadan veri alış verişi yapılır. Tüm saha elemanları ihtiyaç duydukları enerjiyi loop ( çevrim) kablosundan alırlar. Kablo kopması veya kısa devre gibi kablo hataları çok rahat ve kesin bulunur. Saha elemanları hafıza yeteneği çok yüksektir ve dedektörler yangına kendi karar verir. Panelde arıza dahi olsa sistem çalışır. Dedektör ve saha elemanları bağımsız şekilde kablo tesisatı açısından en optimum şekilde sisteme bağlanır. Bu, kablo maliyeti, montaj kolaylığı ve esnekliği sağlar.
Yangın Algılama Ve Alarm Sistemleri Bileşenleri
Algılama Ürünleri
Duman Dedektörleri
Isı (Sıcaklık-Sıcaklık Artış Hızı ) Dedektörleri, Kombine (Isı-Duman-Gaz) Dedektörler
Gaz Dedektörleri,
Patlama Riskli Bölgelerde Exproof Dedektörler,
Alev Dedektörleri
Işın Tipi Beam Dedektörler,
Kablo Tipi – Lineer Isı Dedektörleri,
Kanal Tipi – Hava Örneklemeli Dedektörler,
Özel Tip Dedektörler
Yangın Alarm Butonları
